Zrozumienie, czym jest zaburzenie centralnego przetwarzania słuchowego oraz jakie daje objawy, jest kluczowe, aby pomóc dziecku w pokonywaniu trudności. Zaburzenia te mogą wpływać na zdolność rozumienia mowy w hałasie, różnicowania podobnych dźwięków czy zapamiętywania instrukcji. Na szczęście istnieją metody diagnostyczne, takie jak badanie słuchu centralnego u dzieci, które pozwalają na dokładne określenie problemu. Wczesne rozpoznanie i wsparcie mogą zminimalizować trudności dziecka w nauce i relacjach społecznych.
Spis treści
Firma BrainProgress®, specjalizuje się w treningu mózgu, oferujemy kompleksowe programy wspierające dzieci z zaburzeniami percepcji słuchowej. Łączymy najnowsze badania naukowe z aktywnymi ćwiczeniami, które pomagają poprawić przetwarzanie słuchowe. Dzięki temu dzieci mogą lepiej radzić sobie w szkole i w życiu codziennym. W tym artykule dowiesz się, jakie są objawy zaburzeń przetwarzania słuchowego u dzieci oraz jak przebiega diagnoza tego problemu.
Czym są zaburzenia przetwarzania słuchowego?
Zaburzenia przetwarzania słuchowego, znane również jako zaburzenia percepcji słuchowej, odnoszą się do trudności w analizowaniu i interpretowaniu dźwięków, które docierają do mózgu przez układ słuchowy. W przeciwieństwie do problemów z fizycznym odbiorem dźwięków, takich jak niedosłuch, trudności te wynikają z nieprawidłowego funkcjonowania centralnego układu nerwowego, który przetwarza informacje dźwiękowe. Dzieci z zaburzeniem centralnego przetwarzania słuchowego mogą teoretycznie „dobrze słyszeć”, ale mają trudności z przetworzeniem i zrozumieniem usłyszanych treści, szczególnie w warunkach zakłócających, takich jak hałas w tle.
Jednym z charakterystycznych objawów jest problem z różnicowaniem dźwięków, zwłaszcza tych podobnie brzmiących, co znacząco wpływa na naukę języka, czytanie i pisanie. Dzieci mogą mylić litery o zbliżonym brzmieniu, np. „b” i „p”, co prowadzi do błędów w czytaniu i ortografii. Ponadto, trudności mogą obejmować lokalizowanie źródła dźwięku – dziecko może mieć problem z określeniem, skąd dochodzi głos nauczyciela w klasie, jeśli w tle występują inne dźwięki. Nie mniej istotnym wyzwaniem jest rozumienie mowy w hałaśliwym otoczeniu, co powoduje, że dziecko nie jest w stanie prawidłowo uczestniczyć w rozmowach lub zajęciach grupowych.
Problemy z przetwarzaniem słuchowym często manifestują się także w obszarze pamięci słuchowej – dzieci mogą mieć trudności z zapamiętywaniem dłuższych sekwencji poleceń czy powtarzaniem informacji usłyszanych tylko raz. W praktyce oznacza to, że dziecko, które ma do wykonania trzyetapowe zadanie, może zapamiętać jedynie jego początek lub koniec, a resztę pominąć.
Zaburzenia te mają różnorodne oblicza – u niektórych dzieci dominują trudności w analizie dźwięków mowy, podczas gdy inne mogą mieć problemy z przetwarzaniem szybkich zmian w sekwencjach dźwięków, takich jak dźwięki muzyczne lub rytmiczne. Co istotne, każde dziecko z tym zaburzeniem doświadcza go w unikalny sposób.
Wczesne rozpoznanie problemów z przetwarzaniem słuchowym jest kluczowe, ponieważ niezdiagnozowane trudności mogą negatywnie wpływać na rozwój dziecka w wielu obszarach, w tym w edukacji, relacjach społecznych i codziennym funkcjonowaniu. Odpowiednia interwencja i wsparcie pozwalają znacząco zmniejszyć te trudności, poprawiając jakość życia dziecka i jego zdolność do nauki oraz komunikacji.
Zaburzenia percepcji słuchowej u dzieci – objawy
Dzieci z problemami w przetwarzaniu słuchowym mogą wykazywać różnorodne objawy, które często są zauważalne w codziennych sytuacjach. Do wczesnych oznaków należą trudności w rozumieniu mowy. Dziecko nie jest w stanie zrozumieć prostych poleceń typu: “przynieś książkę”, “usiądź na krześle” w hałaśliwym otoczeniu, np. w klasie wypełnionej uczniami, podczas przerwy w szkole lub na placu zabaw. W takich sytuacjach dodatkowo może mylić podobnie brzmiące słowa, co prowadzi do nieporozumień i frustracji. Ponadto możemy zaobserwować, że “wyłącza się” podczas przebywania w głośnym otoczeniu lub jest widocznie zmęczone.
Innym częstym objawem jest trudność w wykonywaniu złożonych poleceń. Dziecko z zaburzeniem słuchu centralnego może zapamiętać pierwszą lub ostatnią część instrukcji, pomijając jej środek. Z czasem takie trudności mogą wpływać na wyniki w nauce, szczególnie w przedmiotach wymagających słuchania i notowania.
Dzieci z tym problemem mogą także unikać zadań wymagających koncentracji na dźwiękach, takich jak czytanie na głos czy słuchanie audiobooków. W niektórych przypadkach pojawiają się trudności w nauce języków obcych, ponieważ wymagają one precyzyjnego słuchania i różnicowania nowych dźwięków. Jeśli rodzice zauważają takie objawy, warto przeprowadzić badanie słuchu centralnego u dziecka, aby potwierdzić diagnozę.
Diagnoza zaburzeń słuchu centralnego
Diagnozowanie zaburzeń przetwarzania słuchowego wymaga specjalistycznych badań i konsultacji z audiologiem lub terapeutą słuchowym. Pierwszym krokiem jest wykluczenie problemów z narządem słuchu, takich jak niedosłuch. Następnie przeprowadza się testy oceniające zdolność mózgu do przetwarzania dźwięków.
Badanie słuchu centralnego u dzieci obejmuje m.in. testy różnicowania dźwięków, oceny rozumienia mowy w hałasie oraz sprawdzanie, jak dziecko radzi sobie z przetwarzaniem szybkich sekwencji dźwięków. Ważne jest również przeprowadzenie wywiadu z rodzicami i nauczycielami, aby uzyskać pełny obraz trudności dziecka.
Dzięki nowoczesnym metodom diagnostycznym można precyzyjnie określić rodzaj i nasilenie zaburzeń. To pozwala na opracowanie indywidualnego planu terapii, który pomoże dziecku lepiej radzić sobie z codziennymi wyzwaniami. Wczesna diagnoza i wsparcie to klucz do sukcesu w pokonywaniu tych trudności.
Jak wspierać dziecko z zaburzeniem słuchu centralnego?
Wsparcie dziecka z trudnościami w przetwarzaniu słuchowym wymaga zarówno pracy z terapeutą, jak i wprowadzenia zmian w codziennym funkcjonowaniu. Terapia może obejmować specjalistyczne ćwiczenia poprawiające zdolność przetwarzania dźwięków, takie jak trening słuchowy. Regularna praca nad tymi umiejętnościami może znacznie poprawić funkcjonowanie dziecka w szkole oraz w domu.
Warto również wprowadzić w życie strategie ułatwiające komunikację, takie jak mówienie prostymi zdaniami, unikanie rozmowy w pobliżu jakiegoś hałasu czy upewnienie się, że dziecko zrozumiało polecenie. Zatem w trakcie rozmowy, udzielania instrukcji warto nawiązać kontakt wzrokowy, co spowoduje zwrócenie jego uwagi. Istotne jest również stworzenie w domu spokojnego miejsca do nauki, wolnego od rozpraszających dźwięków, w którym będzie mógł się wyciszyć.
Dzieci z zaburzeniami przetwarzania słuchowego często wymagają wsparcia emocjonalnego, ponieważ ich trudności mogą prowadzić do frustracji i obniżonego poczucia własnej wartości. Rodzice i nauczyciele powinni być cierpliwi i konsekwentni, pomagając dziecku w radzeniu sobie z wyzwaniami.
Co po diagnozie?
Podsumowując, zaburzenia przetwarzania słuchowego to poważne wyzwanie, które może wpływać na edukację, relacje społeczne i samopoczucie dziecka. Jednak dzięki wczesnemu rozpoznaniu i odpowiedniemu wsparciu możliwe jest znaczące złagodzenie objawów i poprawa jakości życia dziecka. Warto pamiętać, że każde dziecko jest inne, dlatego kluczowe jest indywidualne podejście do jego potrzeb.
Firma BrainProgress® oferuje kompleksowe wsparcie dla dzieci z zaburzeniami przetwarzania słuchowego. Nasze programy treningu mózgu są oparte na najnowszych badaniach naukowych i dostosowane do indywidualnych potrzeb dziecka. Wyróżniamy się ćwiczeniami, w których uczeń rozwija świadomość fonologiczną.
Jeśli zastanawiasz się czy twoje dziecko ma trudności w przetwarzaniu dźwięków? Umów się na test Gibsona, który określa poziom 7 umiejętności poznawczych, w tym zdolności percepcji słuchowej.
Sprawdź co możemy zrobić dla Twojego dziecka.
Bibliografia:
- Donna S. Geffner i Deborah Ross-Swain, Auditory Processing Disorders: Assessment, Management, and Treatment (2024).
- Skoczylas A, Cieśla K, Kurkowski ZM, Czajka N, Skarżyński H. Diagnoza i terapia osób z centralnymi zaburzeniami przetwarzania słuchowego w Polsce. wyd. Nowa Audiofonologia, (2012).
- https://poradniarozwinskrzydla.pl/przetwarzanie-sluchowe-czyli-slyszenie-mozgiem/ (dostęp:03.12.2024)
- dr hab. Izabela Bieńkowska, prof. PŚ, dr hab. Krzysztof Polok, prof. ATH, Centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego a nabywanie kompetencji językowych w zakresie języka obcego, Linguodidactica, 2018, tom XXII.